Η 96χρονη Ελισάβετ έσβησε σήμερα, σκορπώντας βαθειά θλίψη όχι στη Μεγάλη Βρετανία, στην Κοινοπολιτεία αλλά και  στον κόσμο όλο που τη «γνώρισε» καλύτερα τα τελευταία χρόνια μέσα από τη δημοφιλή σειρά του Netflix, «The Crown».

Η βασίλισσα Ελισάβετ άφησε την τελευταία της πνοή στο Κάστρο Μπαλμόραλ στη Σκωτία, όπου είχαν μεταβεί τόσα τα τέσσερα παιδιά της όσο και τα εγγόνια της.

 Η Ελισάβετ Β΄, που γεννήθηκε στις 21 Απριλίου 1926, ήταν η βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου κι άλλων Βασιλείων της Κοινοπολιτείας των Εθνών, Υπέρτατη Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας, ανέβηκε στο θρόνο το 1952.

Η Ελισάβετ Αλεξάνδρα Μαρία ήταν το πρώτο παιδί του Αλβέρτου, Δούκα της Υόρκης (μετέπειτα Γεωργίου ΣΤ΄), και της συζύγου του Ελισάβετ, Δούκισσας της Υόρκης (μετέπειτα Βασίλισσας Ελισάβετ). Ο πατέρας της ήταν ο δεύτερος γιος του Γεωργίου Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Μαρίας του Τεκ. Η μητέρα της ήταν η νεότερη κόρη του Σκωτσέζου αριστοκράτη Κλωντ Μπόους-Λάιον, 14ος Κόμης του Στράθμορ και Κίνγκχορν, και της Σεσίλια Κάβεντις-Μπέντινκ.

Πήρε τα ονόματα Ελισάβετ, προς τιμήν της μητέρας της, Αλεξάνδρα προς τιμήν της μητέρας του παππού της Γεωργίου Ε΄ και Μαρία προς τιμήν της μητέρας του πατέρα της. Κατά τη διάρκεια της παιδικής της ηλικίας, η στενή της οικογένεια συνήθιζε να την φωνάζει Λίλιμπετ.

 Μαζί με την αδελφή της Μαργαρίτα, που έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2002, έλαβαν εκπαίδευση κατ’ οίκον, υπό την επίβλεψη της μητέρας τους και της γκουβερνάντας τους. Τα μαθήματα εστιάζονταν στην ιστορία, τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και τη μουσική. Το 1950 η γκουβερνάντας τους δημοσίευσε μια βιογραφία της παιδικής ηλικίας της Ελισάβετ και της Μαργαρίτας, με τίτλο Οι Μικρές Πριγκίπισσες. Το βιβλίο περιγράφει την αγάπη της Ελισάβετ για τα άλογα και τα σκυλιά, την μεθοδικότητα και νοοτροπία υπευθυνότητας του χαρακτήρα της. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ- στον οποίο η βασίλισσα έτρεφε μεγάλο σεβασμό, είχε σημείωσε ότι η Ελισάβετ στην ηλικία των δύο ετών είχε ένα αέρα κύρους και αντανακλαστικότητας που προκαλούσαν έκπληξη.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του παππού της η Ελισάβετ ήταν η τρίτη στη σειρά της διαδοχής στο θρόνο, πίσω από τον θείο της Εδουάρδο, Πρίγκιπα της Ουαλίας, και τον πατέρα της Αλβέρτο, Δούκα της Υόρκης. Μολονότι η γέννησή της δημιούργησε δημόσιο ενδιαφέρον, δεν αναμενόταν να γίνει βασίλισσα, καθώς ο θείος της ήταν νέος και πολλοί υπέθεταν ότι θα παντρευόταν και θα αποκτούσε παιδιά. Το 1936, όταν ο παππούς της Γεώργιος Ε΄ πέθανε και ο θείος της τον διαδέχτηκε στο θρόνο ως Εδουάρδος Η΄, η Ελισάβετ πέρασε στη δεύτερη θέση στη γραμμή της διαδοχής, καθώς ο πατέρας της βρισκόταν στην πρώτη θέση. Αργότερα τον ίδιο χρόνο ο Εδουάρδος αναγκάστηκε να παραιτηθεί, μετά την κρίση που ξέσπασε ύστερα από πρόταση γάμου που έκανε στην διαζευγμένη Ουώλλις Σίμπσον. Κατά συνέπεια, ο πατέρας της Ελισάβετ έγινε βασιλιάς, και εκείνη έγινε διάδοχος του θρόνου.

Η Ελισάβετ έλαβε ιδιαίτερα μαθήματα στη συνταγματική ιστορία από τον Χένρυ Μάρτεν, αντιπρύτανη του Κολεγίου Ήτον, ενώ διδάχτηκε γαλλικά από γαλλόφωνες γκουβερνάντες.

Το 1943, σε ηλικία 16 ετών, πραγματοποίησε την πρώτη της δημόσια εμφάνισή, σε μια επίσκεψη στους φρουρούς Γρεναδιέρους, στους οποίους είχε διοριστεί συνταγματάρχης το προηγούμενο έτος. Καθώς πλησίαζαν τα 18α γενέθλιά της, η Ελισάβετ έγινε μέλος του Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με το οποίο σε περίπτωση ανικανότητας ή απουσίας του πατέρα της στο εξωτερικό μπορούσε να αναλάβει επίσημα καθήκοντα. Τον Φεβρουάριο του 1945 εντάχθηκε στη βοηθητική υπηρεσία γυναικών, ως επίτιμη ανθυπολοχαγός (Second Subaltern). Εκπαιδεύτηκε ως οδηγός και μηχανικός και προήχθη πέντε μήνες αργότερα σε επίτιμη λοχαγό.

Στο τέλος του πολέμου στην Ευρώπη, στις 8 Μαΐου 1945, οι πριγκίπισσες Ελισάβετ και Μαργαρίτα ανακατεύτηκαν ανώνυμα με τα πλήθη που πανηγύριζαν στους δρόμους του Λονδίνου. Η Ελισάβετ αργότερα δήλωσε σε μια συνέντευξη ότι η ίδια με την αδερφή της ήταν φοβισμένες μήπως αναγνωρίζονταν από τον κόσμο, ενώ όπως θυμάται όλοι γύρω της ήταν ευτυχισμένοι και ανακουφισμένοι για το τέλος του πολέμου.

Γάμος και οικογένεια

Η Ελισάβετ συνάντησε τον σύζυγό της, Φίλιππο πρίγκιπα της Ελλάδας και της Δανίας το 1934 και το 1937. Οι δυο τους ήταν τρίτα ξαδέλφια μέσω της συγγένειάς τους με τον Χριστιανό Θ΄ της Δανίας, αλλά και μέσω της συγγένειάς τους με τη Βασίλισσα Βικτωρία του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Ελισάβετ, αν και μόλις 13 ετών, δήλωσε ότι είχε ερωτευτεί τον Φίλιππο, ενώ έπειτα ξεκίνησαν να ανταλλάσσουν επιστολές, κάτι που συνεχίστηκε για τα επόμενα επτά έτη. Ο αρραβώνας τους ανακοινώθηκε επίσημα στις 9 Ιουλίου 1947.

Ο αρραβώνας τους τότε δημιούργησε διαμάχη, καθώς ο Φίλιππος δεν είχε οικονομική ισχύ, ήταν γεννημένος σε άλλη χώρα και είχε αδελφές που είχαν παντρευτεί Γερμανούς ευγενείς με ναζιστικές διασυνδέσεις. Σημαντικό ήταν επίσης το γεγονός ότι ο πατέρας του Φιλίππου, Ανδρέας πρίγκιπας της Ελλάδας, είχε κριθεί συνένοχος από στρατοδικείο στην Ελλάδα για πράξεις που προκάλεσαν τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η μητέρα της Ελισάβετ είχε αναφέρει, σε μετέπειτα βιογραφίες της, ότι είχε αντιταχθεί σε αυτόν τον γάμο αρχικά, ενώ είχε δώσει στον Φίλιππο τον τίτλο «ο Ούνος». Μετέπειτα όμως είπε στον βιογράφο Τιμ Χελντ ότι ο Φίλιππος ήταν «ένας Άγγλος τζέντλεμαν».

Πριν από τον γάμο ο Φίλιππος αποποιήθηκε τους ελληνικούς και δανέζικους τίτλους ευγενείας που κατείχε, προσηλυτίστηκε στον Αγγλικανισμό από την Ορθοδοξία και υιοθέτησε τον τίτλο Υπολοχαγός Φίλιπ Μαουντμπάττεν, λαμβάνοντας έτσι το επώνυμο της βρετανικής οικογένειας της μητέρας του. Λίγο πριν από τον γάμο πήρε τον τίτλο Δούκας του Εδιμβούργου και την προσφώνηση Αυτού Βασιλική Υψηλότητα.

 Η Ελισάβετ και ο Φίλιππος παντρεύτηκαν στις 20 Νοεμβρίου 1947 στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Έλαβαν 2.500 γαμήλια δώρα και 10.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο. Επειδή η Βρετανία δεν είχε ακόμη ανακάμψει πλήρως από την καταστροφή του πολέμου, η Ελισάβετ ζήτησε να χρησιμοποιηθούν κουπόνια για να αγοραστούν τα υλικά για το νυφικό της, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Νόρμαν Χάρτνελ. Στη μεταπολεμική Βρετανία, δεν ήταν αποδεκτό για τον Δούκα Φίλιππο να έχει γερμανικές σχέσεις, ακόμα και με τις τρεις αδελφές του, οι οποίες δεν προσκλήθηκαν στο γάμο. Στον γάμο δεν προσκλήθηκε ούτε ο θείος της Ελισάβετ και πρώην βασιλιάς της χώρας, Εδουάρδος Η΄.

Η Ελισάβετ και ο Φίλιππος απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Κάρολο, Πρίγκιπα της Ουαλίας που μόλις πριν λίγες εβδομάδες έμαθε επιτέλους ότι θα ήταν ο διάδοχος της μητέρας του στο θρόνο παύοντας την παραφιλολογία που ήθελε τον Γουίλιαμ να αναλαμβάνει από τη γιαγιά του το θρόνο, την Άννα, τον Ανδρέα- που μετά τα σκάνδαλα έχει «έχει» βγει από τη βασιλική οικογένεια- και τον Εδουάρδο.

 Το 1952 και μετά το θάνατο τού πατέρα της ανακηρύχτηκε βασίλισσα, επιλέγοντας να διατηρήσει το όνομά της κάνοντας επίσημη κατοικία της τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Η ενθρόνισή της έγινε στις 2 Ιουνίου του 1953 σε τελετή που έγινε στο Αββαείο του Ουεστμίνστερ. Ήταν μάλιστα η πρώτη στέψη που μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον κόσμο, και η πρώτη απευθείας μετάδοση της EBU.

 Με την άνοδο της Ελισάβετ φαινόταν πιθανό ο βασιλικός οίκος να φέρει το όνομα του συζύγου της Μαουντμπάττεν, όπως είναι το έθιμο να λαμβάνει η σύζυγος το επώνυμο του άντρα της μετά το γάμο. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ και η γιαγιά της Ελισάβετ, η Βασίλισσα Μαρία, ήταν υπέρ της διατήρησης του ονόματος Ουίνδσορ ως προσδιοριστικό του βασιλικού οίκου, πείθοντας έτσι την Ελισάβετ να εκδώσει μια διακήρυξη την 9η Απριλίου 1952 με την οποία υπογραμμιζόταν ότι το Ουίνδσορ θα συνέχιζε να υφίσταται ως όνομα του βασιλικού οίκου. Ο Φίλιππος έπειτα διαμαρτυρήθηκε καθώς δεν μπορούσε να δώσει το επώνυμό του στα δικά του παιδιά. Το 1960, μετά το θάνατο της Βασίλισσας Μαρίας το 1953 και την παραίτηση του Τσώρτσιλ το 1955, αποφασίστηκε το επώνυμο Μαουντμπάττεν-Ουίνδσορ να δίνεται στους αρσενικούς απογόνους του Φίλιππου και της Ελισάβετ που δεν φέρουν βασιλικούς τίτλους.

Οι εγκυμοσύνες της Ελισάβετ με τους πρίγκιπες Ανδρέα και Εδουάρδο, το 1959 και το 1963 αντίστοιχα, καταγράφηκαν ως οι μόνες φορές που η βασίλισσα δεν πραγματοποίησε την έναρξη εργασιών του Βρετανικού Κοινοβουλίου κατά τη διάρκεια της βασιλείας της. Πέρα από την εκτέλεση των παραδοσιακών τελετών, εκείνη δημιούργησε νέες πρακτικές για τη μοναρχία της χώρας. Η σημαντικότερη ήταν η καθιέρωση περιπάτων, όπου σε αυτούς συναντούσε τυχαίους πολίτες, κάτι που ξεκίνησε στην περιοδεία της στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία το 1970.

Το 1977 η Ελισάβετ γιόρτασε το Ασημένιο Ιωβηλαίο, δηλαδή τα 25 χρόνια από την άνοδό της στο θρόνο. Το 2002 τον Χρυσό, τα 50 χρόνια δηλαδή από την άνοδό της στο θρόνο. Το 2012 εορτάστηκε το Διαμαντένιο Ιωβηλαίο της Βασίλισσας, καθώς ήταν η χρονιά της 60ης επετείου από την άνοδό της στο θρόνο ενώ το 2017 η Ελισάβετ έγινε η πρώτη Βρετανή μονάρχης που εόρτασε ζαφειρένιο ιωβηλαίο, δηλαδή την παραμονή της στον θρόνο για 65 χρόνια. Πρόσφατα η βασίλισσα Ελισάβετ, στις 6 Φεβρουαρίου 2022, έγινε η πρώτη Βρετανή μονάρχης που γιόρτασε ένα πλατινένιο ιωβηλαίο (70 χρόνια στον θρόνο).

Η Ελισάβετ το 2017 έγινε, επίσης, η πρώτη Βρετανή μονάρχης που εόρτασε την πλατινένια, δηλαδή 70η επέτειο γάμου της με τον σύζυγό της Φίλιππο, ο οποίος είχε παραιτηθεί των επίσημων υποχρεώσεων του τον Αύγουστο του ίδιου έτους λόγω της εξαιρετικά προχωρημένης του ηλικίας.

Η βασίλισσα, μεταξύ άλλων, είχε λάβει και τιμητικό βραβείο από την Βρετανική Ακαδημία Τεχνών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης για τη συμμετοχή της στην ταινία της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου.

 Να σημειώσουμε ότι το 2012, για πρώτη φορά από την άνοδό της στο θρόνο, η βασίλισσα ήταν παρούσα στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της χώρας. Ήταν η πρώτη φορά από το 1781 που Βρετανός μονάρχης παρευρισκόταν στις εργασίες του υπουργικού συμβουλίου εν καιρώ ειρήνης. Επίσης, η Ελισάβετ δύο φορές απευθύνθηκε προς τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2010.

Στις 9 Ιανουαρίου 2021, η Ελισάβετ και ο 99χρονος σύζυγός της έλαβαν την πρώτη δόση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Τον επόμενο μήνα, σε βιντεοκλήση προέτρεψε σε εμβολιασμό, τονίζοντας ότι το εμβόλιο ήταν πολύ γρήγορο και δεν την πόνεσε καθόλου.

Μετά από 73 χρόνια γάμου, στις 9 Απριλίου 2021, ο Πρίγκιπας Φίλιππος απεβίωσε και η Ελισάβετ έγινε η πρώτη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου που βασίλευσε ως χήρα, μετά τη Βασίλισσα Βικτώρια. Η ίδια είπε ότι ο θάνατός του άφησε ένα τεράστιο κενό. Δύο μήνες μετά, την ημέρα των εκατοστών του γενεθλίων απέτισε φόρο τιμής, φυτεύοντας ένα λουλούδι στο όνομά του. Επίσης, ήταν η οικοδέσποινα στην υποδοχή των ηγετών της G7 στην Κορνουάλη. Ο Τζο Μπάιντεν, ο 13ος κατά σειρά πρόεδρος των ΗΠΑ που συνάντησε την Ελισάβετ, δήλωσε για εκείνη ότι του θύμισε τη μητέρα του, με το βλέμμα και τη γενναιοδωρία της.

Τον περασμένο Οκτώβριο αρνήθηκε το Βραβείου του Ηλικιωμένου της Χρονιάς του περιοδικού The Oldie Magazine, που είχε αποδοθεί μεταξύ άλλων και στη μητέρα της, λέγοντας ότι είσαι όσο ηλικιωμένος αισθάνεσαι και ότι η ίδια δεν πληροί τα σχετικά κριτήρια.

Η Ελισάβετ εκτός από τον επίσημο θρησκευτικό της ρόλο ως Υπέρτατος Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας, ήταν μέλος αυτής της Εκκλησίας, καθώς επίσης και της εθνικής Εκκλησίας της Σκωτίας. Είχε υποστηρίξει τις διαθρησκευτικές σχέσεις κι είχε συναντηθεί με ηγέτες άλλων εκκλησιών και θρησκειών, μεταξύ των οποίων με πέντε Πάπες: Πίος ΙΒ΄, Ιωάννης ΚΓ΄, Ιωάννης Παύλος Β΄, Βενέδικτος ΙΣΤ΄ και Φραγκίσκος.

Προσωπικά ενδιαφέροντα

Ήταν προστάτης περισσότερων από 600 οργανώσεων και φιλανθρωπικών φορέων. Στα προσωπικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνονταν η ιππασία και η φροντίδα των σκυλιών, ειδικότερα των Πέμπροκ Κόργκι Ουαλίας που κατέχει. Η μεγάλη της αγάπη για τα Κόργκι ξεκίνησε το 1933 με την «Ντούκι», το πρώτο Κόργκι σκυλί που απέκτησε η οικογένειά της.

 Η βασίλισσα Ελισάβετ «έγραψε ιστορία» επίσης και με τις εμφανίσεις της καθώς αγαπούσε τις μονοχρωμίες σε έντονα φλούο χρώματα συνδυάζοντας το φόρεμά της με ομόχρωμο παλτό εντυπωσιακές καρφίτσες και διακοσμημένα καπέλα τα οποία της επέτρεπαν να γίνεται εύκολα ορατή από το πλήθος.

Προσωπική περιουσία

Η προσωπική περιουσία της Ελισάβετ αποτελεί αντικείμενο εικασιών για πολλά χρόνια. Το 1971, ο Τζοκ Κόλβιλ, πρώην ιδιωτικός γραμματέας της και διευθυντής της τράπεζάς της, Coutts, εκτίμησε την περιουσία σε 2 εκατομμύρια στερλίνες (περίπου 28 εκατομμύρια στερλίνες του 2019). Το 1993, το Παλάτι του Μπάκιγχαμ διέψευσε δημοσιεύματα που ήθελαν τη Βασίλισσα να διαθέτει περιουσία ύψους 100 εκατομμυρίων στερλίνων. Το 2002 η Ελισάβετ κληρονόμησε ένα κτήμα αξίας 70 εκατομμυρίων στερλινών από τη μητέρα της. Η εφημερίδα The Sunday Times υπολόγισε το 2017 την περιουσία σε 360 εκατομμύρια στερλίνες, καθιστώντας την Ελισάβετ ως το 329ο πλουσιότερο πρόσωπο στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Βασιλική Συλλογή

Η Βασιλική Συλλογή, η οποία περιλαμβάνει χιλιάδες ιστορικά έργα τέχνης και τα Βρετανικά Βασιλικά Κοσμήματα, δεν ανήκει προσωπικά στην Βασίλισσα, αλλά βρίσκεται στην ιδιοκτησία ειδικού εμπιστεύματος («τραστ»), όπως συμβαίνει και με τις επίσημες κατοικίες της (Παλάτι του Μπάκιγχαμ, Κάστρο Ουίνδσορ, Δουκάτο του Λάνκαστερ). Το Σάντρινγκχαμ Χάουζ και το Κάστρο Μπαλμόραλ ανήκουν προσωπικά στη Βασίλισσα. Οι Κτήσεις του Στέμματος – με περιουσία 12 δισεκατομμυρίων στερλινών το 2016 – βρίσκεται υπό τη διαχείριση εμπιστεύματος και δεν μπορεί να πωληθεί ή να βρεθεί υπό την άμεση διαχείριση της Βασίλισσας.

Η κηδεία της θα γίνει σε 12 ημέρες, αφού πρώτα η σωρός της εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα.