Κορονοϊός – Οδηγός για γονείς
Αδιαμφισβήτητα αυτό που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα είναι κάτι πρωτόγνωρο τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά. Το κλείσιμο των σχολείων για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς δημιουργεί ανησυχία κι αρκετές δυσκολίες στους γονείς, όπως η διαχείριση της συμπεριφοράς των παιδιών τους, η εκπαίδευσή τους, η εύρεση κατάλληλων δραστηριοτήτων, η κοινωνικοποίηση τους μιας και μένουν αρκετό διάστημα απομονωμένα, το πώς θα απασχολήσουν τόσες ώρες τα παιδιά, και πολλά άλλα. Οι γονείς, δηλαδή, καλούνται να διαχειριστούν τη δική τους αγωνία για όλα όσα συμβαίνουν αλλά και τη συμπεριφορά των παιδιών τους.
Αρχικά, είναι σημαντικό να εξηγηθεί στα παιδιά η νέα αυτή συνθήκη της ζωής μας. Οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν τι είναι αυτό που συμβαίνει, σεβόμενοι πάντα την αναπτυξιακή ηλικία του παιδιού και προσαρμόζοντας αναλόγως το λεξιλόγιο που θα χρησιμοποιήσουν. Σε παιδιά μικρότερης ηλικίας, ίσως χρειαστεί να γίνει μέσω παιχνιδιού, ζωγραφικής ή πολλών παραμυθιών που υπάρχουν ήδη αρκετά στο διαδίκτυο με το συγκεκριμένο θέμα. Σε μεγαλύτερα παιδιά ή σε εφήβους μπορεί να γίνει η ενημέρωση μόνο μέσω συζήτησης, χωρίς να πανικοβάλλουν ή τρομοκρατούν τα παιδιά. Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται πως δε θα πρέπει να μεταφέρουν το άγχος τους στα παιδιά. Είναι σημαντικό να τονιστούν οι βασικοί κανόνες υγιεινής, να εξηγηθεί πως μπορεί να μεταδοθεί ο ιός από τον έναν άνθρωπο στον άλλον και πως μένοντας σπίτι προστατεύουν τους εαυτούς τους, τους γονείς τους, τους παππούδες τους, τους φίλους τους κι όσους αγαπούν.
Καλό θα είναι να μη δοθεί από τους γονείς συγκεκριμένο χρονικό όριο για τη λήξη της παραμονής στο σπίτι. Προς το παρόν είναι άγνωστο για πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει να παραμείνουμε στο σπίτι, οπότε θέτοντας από μόνοι τους ένα χρονικό τέλος σε ό,τι συμβαίνει μπορεί να μην επαληθευτούν και να προδώσουν την εμπιστοσύνη τους και να τους δημιουργήσουν μεγαλύτερο άγχος.
Η ρουτίνα, το πρόγραμμα και τα όρια είναι πολύ βοηθητικά για τα παιδιά. Τα βοηθάνε να νιώθουν ασφάλεια και τι αναμένει το περιβάλλον από αυτά. Ένα οικογενειακό περιβάλλον χωρίς πρόγραμμα ίσως μεταφραστεί από το παιδί ως μια περίοδος διακοπών, κάτι που δεν ισχύει για αυτή την περίοδο. Επίσης, είναι δύσκολο για ένα παιδί να μένει εκτός ρουτίνας για άγνωστο χρονικό διάστημα. Μπορούν οι γονείς να φτιάξουν ένα δομημένο πρόγραμμα μαζί με τα παιδιά τους, που να περιλαμβάνει τις ώρες των γευμάτων, της μελέτης, της ψυχαγωγίας, του ύπνου, κτλ. Για μικρότερα παιδιά το πρόγραμμα αυτό μπορεί να είναι οπτικοποιημένο, μιας και η οπτική πληροφορία είναι πιο άμεση και βοηθητική για τα παιδιά. Υπάρχει σίγουρα χώρος για μία σχετική ευελιξία, δε χρειάζεται οι γονείς να προσπαθούν να επιβάλλουν στρατιωτική πειθαρχία στο παιδί τους, ωστόσο είναι σημαντικό να θέτουν κάποια όρια που θα κρατήσουν τα παιδιά σε μία κανονικότητα.
Είναι γεγονός πως είναι πολύ δύσκολο για ένα παιδί να παραμείνει να τόσες ώρες μέσα σε ένα σπίτι. Οι γονείς θα πρέπει να βρουν δραστηριότητες και κινητικά παιχνίδια που θα εκτονώνουν και θα απασχολήσουν δημιουργικά τα παιδιά. Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένες ιδέες:
- Πάζλ και κατασκευές
- Επιτραπέζια παιχνίδια
- Γυμναστική και χορός
- Βιβλία και παραμύθια
- Δουλειές του σπιτιού, όπως μαγείρεμα, τακτοποίηση βιβλιοθήκης, συρταριών κτλ
- Online εκπαιδευτικά παιχνίδια
- Παιχνίδια, όπως παντομίμα, παιχνίδι ρόλων, κτλ
- Ταινίες και ντοκιμαντέρ
Σίγουρα, υπάρχουν πολλές ακόμη δραστηριότητες που θα μπορούσαν να κάνουν με τα παιδιά τους μέσα στο σπίτι. Κάθε φορά θα πρέπει να επιλέγονται δραστηριότητες που ταιριάζουν στα ενδιαφέροντα και στην ηλικία των παιδιών. Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να αφήσουν τα παιδιά κάποιες στιγμές να βαρεθούν και να το εκφράσουν. Μπορούν τότε να προτείνουν και τα ίδια δραστηριότητες που θα τα κάνουν να καταπολεμήσουν την πλήξη τους.
Οι παραπάνω δραστηριότητες έχουν σκοπό, εκτός από το να εκπαιδεύσουν το παιδί και να το απασχολήσουν δημιουργικά, να περιορίσουν την έκθεση του στις οθόνες και στο διαδίκτυο. Αυτή την περίοδο οι οθόνες και η τεχνολογία ίσως είναι μια εύκολη λύση για τους γονείς. Θα πρέπει όμως να είναι πολύ προσεκτικοί γιατί αυτή τους η επιλογή ελλοχεύει αρκετούς κινδύνους για το παιδί. Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αλλά προγραμματισμένα και με μέτρο.
Ο τρόπος που μεταφέρονται οι ειδήσεις αυτή την περίοδο μέσω της τηλεόρασης και του διαδικτύου μπορεί να προκαλέσει μεγάλο άγχος και ανησυχία στα παιδιά. Πολλές από αυτές τις πληροφορίες είναι δύσκολο να επεξεργαστούν και να κατανοηθούν από τα παιδιά χωρίς να τους προκαλέσουν φόβο. Οπότε καλό θα είναι οι γονείς να περιορίσουν την έκθεση των παιδιών στις ειδήσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν ενημερώνουν τα παιδιά για το τι συμβαίνει. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν. Οι γονείς θα πρέπει να φιλτράρουν τις πληροφορίες και να τις παρουσιάζουν με έναν διαφορετικό και κατάλληλο τρόπο στα παιδιά.
Τέλος, οι γονείς θα πρέπει να μη ξεχνούν πως αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά τους. Αν οι ίδιοι παραμένουν ψύχραιμοι, θα είναι και τα παιδιά τους ψύχραιμα. Επίσης, θα πρέπει να αποφύγουν να κατηγορήσουν για όλη αυτή την κατάσταση πρόσωπα ή φυλές. Αυτή την περίοδο είναι εύκολο να στιγματιστούν πρόσωπα και καταστάσεις και τα παιδιά να υπεργενικεύσουν τους χαρακτηρισμούς των γονιών τους.
Μένουμε σπίτι. Μένουμε αισιόδοξοι. 
Φώτης Παπαναστασίου
Ειδικός Παιδαγωγός – Συγγραφέας / MSc Σχολική Ψυχολογία
Επιστημονικός Σύμβουλος του τομέα Ειδικής Αγωγής του Μητροπολιτικού Κολλεγίου
Επιστημονικός Δ/ντης του Πρότυπου Κέντρου Ειδικών Θεραπειών «Παιδίων Πλεύση»
eidikospaidagogos.gr
Φωτογραφία από τα βιβλία «ΔΕΠΥράζει» και «Μαθησιακές ευκολίες» του Φώτη Παπαναστασίου από τις Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ
