Διεθνής Ημέρα Καφέ: Η ιστορία του πιο δημοφιλούς ροφήματος

Ξυπνάς το πρωί και ξαφνικά τον μυρίζεις δίπλα σου. Μυρίζει υπέροχα. Ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις σου. Τον θες εδώ και τώρα! Θες να τον απολαμβάνεις από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ανοίγεις το μάτι σου στις 7 το πρωί (μπορεί και νωρίτερα) και τον αναζητάς απεγνωσμένα. Χαλαρώνεις τα απογεύματα και τον θες ανυπόμονα. Λίγο πριν κοιμηθείς σου δίνει μια ευχάριστη αίσθηση στον ουρανίσκο.

Είναι ο καφές! Όλος ο πλανήτης ξεκινά την ημέρα του πίνοντας ένα φλιτζάνι καφέ, που κατά τη διάρκεια της μέρας γίνονται δύο ή και τρία φλιτζάνια. Είναι μαγική αυτή η στιγμή που η πρώτη γουλιά καφέ αγγίζει τον ουρανίσκο και ενεργοποιεί τους νευρώνες για να ξυπνήσεις. Ο καφές δεν είναι μόνο ανάγκη, είναι απόλαυση κι έχει τη δική του ιστορία.

Η Διεθνής Ημέρα Καφέ καθιερώθηκε το 2015 από τον Διεθνή Οργανισμό Καφέ (ICO), που συσπειρώνει τις παραγωγούς και καταναλώτριες χώρες καφέ, κι έκτοτε γιορτάζεται κάθε χρόνο την  1^η Οκτωβρίου, με σκοπό να προωθηθεί η κατανάλωση καφέ και να τιμηθεί το δημοφιλές αφέψημα, με σειρά εκδηλώσεων. Ανάλογοι εορτασμοί γίνονται σε πολλές χώρες εδώ και πολλά χρόνια, με την ονομασία Εθνική Ημέρα Καφέ.

Η ιστορία του καφέ

Σύμφωνα με μία παράδοση, το καφεόδεντρο ανακαλύφθηκε γύρω στα 600 μ.Χ. στην Αιθιοπία. Εκεί, ένας βοσκός παρατήρησε ότι τα πρόβατά του ήταν εξαιρετικά ζωηρά όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός άγνωστου φυτού. Ο βοσκός αποφάσισε να δοκιμάσει τους περίεργους καρπούς και ανακάλυψε τις ευεργετικές του ιδιότητες. Περήφανος για την ανακάλυψη, σκέφτηκε να μοιραστεί το μυστικό του προσφέροντας μερικούς κόκκους στο γειτονικό μοναστήρι. Οι ιδιοφυείς μοναχοί έκαναν ένα αρωματικό αφέψημα από τους καρπούς του και πολύ γρήγορα απέδωσαν ιερές ιδιότητες στο ποτό, καθώς «διευκόλυνε» τις ολονύκτιες προσευχές τους.

Τα πρώτα καφενεία

Το 1470 ο καφές φτάνει στη Μέκκα και αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα καφενεία, παρ’ όλες τις απαγορεύσεις της επίσημης εξουσίας, που θεωρεί ότι η κατανάλωση καφέ στα καφενεία απομακρύνει τους πολίτες από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Το 1554 Άραβες έμποροι φέρνουν τον καφέ από τη Δαμασκό της Συρίας κι ένα χρόνο αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανοίγει και το πρώτο καφενείο. Οι κάτοικοι της πόλης αγαπούν το νέο αφέψημα και οι καφενέδες απλώνονται σχεδόν σ’ όλες τις συνοικίες.

Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στην Ανατολή εντυπωσιάζονται από το εξωτικό ρόφημα και περιγράφουν γοητευμένοι τις ιδιότητές του. Ωστόσο, η Δύση αντιμετωπίζει με καχυποψία το νέο ποτό, μέχρι που ο Πάπας Κλήμης Η’, το 1600, ευχαριστημένος από το άρωμα και τη γεύση του, το βαπτίζει «χριστιανικό».

Τα φαρμακεία της Ευρώπης πωλούσαν καφέ

 Ο πρώτος καφές στην Ευρώπη πουλήθηκε στα φαρμακεία το 1615 ως φάρμακο, γραμμένος σε ιατρική συνταγή και αρχικά έγινε γνωστός ως «αραβικό κρασί». Άλλωστε, η λέξη «καφές» έχει την απώτερη καταγωγή της από την αραβική λέξη «καχβά», που σημαίνει κρασί.

Το 1652 ανοίγει το πρώτο καφενείο στη Δυτική Ευρώπη και μάλιστα από Έλληνα, τον Πασκουά Ροζέ, στο Λονδίνο. Το 1702 δημιουργείται ο χαρακτηριστικός τύπος του παρισινού καφενείου, όπου συχνάζουν αστοί, ωραίες γυναίκες, συγγραφείς, πολιτικοί, αξιωματικοί και τυχοδιώκτες. Σ’ ένα από αυτά, το «Καφέ ντε Προκόπ», τακτικός θαμώνας ήταν ο Βολταίρος, φανατικός λάτρης του ποτού, που κατανάλωνε ημερησίως 20 με 40 φλυτζάνια καφέ.

Το 1727 ένας πορτογάλος αξιωματικός από την Βραζιλία, ο Φρανσίσκο ντε Μέλο Παλιέτα, σαγηνεύει τη σύζυγο του κυβερνήτη της γειτονικής Γαλλικής Γουϊάνας, που αρνούνταν πεισματικά να τους δώσει σπόρους καφέ για καλλιέργεια. Εκείνη του εκδηλώνει την αγάπη της, χαρίζοντάς του μερικούς βλαστούς καφέας, που όταν μεταφυτεύτηκαν στη Βραζιλία αποτέλεσαν την αρχή για την πιο μεγάλη φυτεία καφέ στον κόσμο. Σήμερα, η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ στον κόσμο.

Τι καφέ πίνουν σε 14 χώρες του κόσμου;

Στο Βιετνάμ έχουν τον Egg Coffee, τον καφέ που είναι φτιαγμένος από αυγό. Ανακαλύφθηκε το 1946, όταν λόγω του πολέμου δεν υπήρχε γάλα διαθέσιμο.

Στην Αυστραλία έχουν τον flat white, μια παραλλαγή του latte αλλά μικρότερος σε μέγεθος.

Στη Νότια Ινδία έχουν το Kaapi, που είναι καφές φίλτρου που ανακατεύεται με βρασμένο γάλα. Σερβίρεται σε ειδικό σκεύος και πριν το σερβίρισμα το χύνουν εναλλάξ από το ένα σκεύος στο άλλο για να ανακατευτεί καλά ο καφές με το γάλα.

Η Αιθιοπία θεωρείται η γενέτειρα του φυτού του καφέ. Τα νοικοκυριά κάνουν καλέσματα καφέ τρεις φορές την ημέρα. Εκεί, καβουρδίζουν πρώτα τους κόκκους καφές σε ένα τηγάνι και μετά μπαίνουν σε ένα ειδικό σκεύος, το τζεμπένα, για να γίνει ο καφές.

Στη Μέση Ανατολή ο καφές μπορεί να περιλαμβάνει μπαχαρικά, όπως κανέλα, σαφράν και κάρδαμο.

Στην Τουρκία, ο τούρκικος καφές ψήνεται στην άμμο.

Στην Ελλάδα για χρόνια είχαμε τον φραπέ, που ανακαλύφθηκε κατά λάθος, όταν ένας αντιπρόσωπος της Nescafe ανακάτεψε τον στιγμιαίο καφέ με κρύο νερό σε ένα σέικερ, γιατί δεν μπορούσε να βρει ζεστό νερό. Βέβαια τα τελευταία χρόνια έχουμε αντικαταστήσει τον φραπέ με τον φρέντο.

Η Ιταλία είναι φυσικά γνωστή για τον εσπρέσο. Είναι επίσης η χώρα που έφτιαξε τις μηχανές εσπρέσο με ατμό, για να μπορεί ο καθένας πλέον να απολαύσει τον υπέροχο καφέ ανά πάσα ώρα και στιγμή.

Στην Σουηδία και τη Φινλανδία έχουν το kaffeost, ή καφές με τυρί.

Ο γνωστός Irish coffee λέγεται ότι ανακαλύφθηκε τον χειμώνα του 1943, στο εστιατόριο ενός αεροδρομίου. Για να ζεσταθούν οι επισκέπτες, πρόσθεσαν στον καφέ ιρλανδέζικο ουίσκι.

Στην Ισπανία έχουν τον Cafe bombon, όπου είναι εσπρέσο με γάλα. Ο καφές σερβίρεται σε γυάλινο ποτήρι, πρώτα μπαίνει το γάλα και η κρέμα και μετά ο καφές.

Στην Κούβα ο καφές σερβίρεται όλες τις ώρες της ημέρας.

Ο Café de olla, είναι ο παραδοσιακός καφές του Μεξικού. Φτιάχνεται με καφέ, κανέλλα και ακατέργαστη ζάχαρη.

Το Cafezinho είναι ο πιο γνωστός καφές στη Βραζιλία. Ουσιαστικά είναι ένα μικρό φλιτζάνι καφέ φίλτρου που σερβίρεται με πολύ ζάχαρη.

(Φωτογραφίες: iStock/ Getty Images/ Ideal Images, Unsplash.com)