Οι περισσότεροι γιατροί ασχολούνται μόνο με τη διάγνωση και τη θεραπευτική αγωγή του ασθενούς, παραλείποντας συχνά να τον συμβουλεύσουν, να τον φροντίσουν, να τον ανακουφίσουν.
Από τη μεριά του, ο ασθενής του σήμερα έχει όλο και περισσότερο ανάγκη την πρόληψη και το ευ ζην, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον φόβο της αρρώστιας. Ο νέος κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, οφείλει να προσανατολιστεί στην παροχή συμβουλών και την ανταλλαγή πληροφοριών. Οπωσδήποτε ο πρωταρχικός ρόλος του γιατρού είναι να θεραπεύει, αλλά παράλληλα θα πρέπει να ανακουφίζει, να συμβουλεύει και γιατί όχι, να παρηγορεί τον ασθενή. Ο ασθενής αποζητά κι έχει ανάγκη την προσοχή, το ενδιαφέρον του γιατρού.
Οι ανάγκες του ασθενή δεν περιορίζονται στην αντιμετώπιση μιας κρίσης υγείας, αλλά περιλαμβάνουν τη διατήρηση της καλής υγείας, την πρόληψη, καθώς και στην ποιότητα ζωής.
Τα ερωτήματα των ασθενών προς τον γιατρό τους είναι πολλά:
«Πώς να παραμείνω νέος και υγιής;»
«Πώς να φροντίσω το σώμα και την εμφάνισή μου;»
«Πώς να αντιμετωπίσω το stress;»
«Ποιο άθλημα είναι κατάλληλο για εμένα;»
Οι ανησυχίες των ασθενών είναι πολλές και συχνά ο γιατρός δεν έχει εκπαιδευτεί για να τις αντιμετωπίσει, με αποτέλεσμα απαντήσεις να δίνουν πολλές φορές τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το διαδίκτυο ή ο φαρμακοποιός.
Ο γιατρός οφείλει να είναι σωστά εκπαιδευμένος ώστε να αντιμετωπίζει όχι μόνο τις ασθένειες, αλλά να έχει και το ρόλο του σύμβουλου υγείας για τον ασθενή.
Ο ασθενής είναι πλέον συνεργάτης του γιατρού
Η σχέση του ασθενή με τον ιατρό εξελίσσεται, ταυτόχρονα με την παιδεία και τις απαιτήσεις του ασθενούς, ο οποίος έχει την τάση να πάρει την υγεία του στα χέρια του, να μάθει με κάθε λεπτομέρεια τις επιλογές που έχει.
Ο ασθενής έχει ανάγκη συμβουλές για τη διατήρηση της υγείας του – με βάση ένα απόλυτα εξατομικευμένο και μακροχρόνιο πλάνο – κι όχι μόνο μία θεραπεία την ώρα της ασθένειας.
Όλο και πιο συχνά ο ασθενής ζητά τη γνώμη του γιατρού του για ολιστικές προσεγγίσεις, εναλλακτικές ή φυσικές μεθόδους, για τις οποίες θέλει ουσιαστική ενημέρωση, απαντήσεις στα ερωτήματά του και όχι “κάνε αυτό” χωρίς εξηγήσεις.
Ο εξελιγμένος και ενημερωμένος (συνήθως από το διαδίκτυο) ασθενής, ζητά να είναι συνυπεύθυνος στη θεραπεία του και στο ευ ζην.
Από τη Θεραπευτική στην Ολιστική Υποστήριξη του Ασθενή
Ο γιατρός (και το επιτελείο του) οφείλει πλέον να εξελίξει τις υπηρεσίες του με στόχο την ολιστική υποστήριξη του ασθενή. Πρέπει να εξηγεί, να τοποθετείται, να κατευθύνει, να προτείνει, να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες του ασθενή του σχετικά με την πρόληψη, την ποιότητα ζωής, ακόμα και την εξωτερική του εμφάνιση.
Ένα σημαντικό εργαλείο στη σύγχρονη πρόληψη και συμβουλευτική υγείας, προέρχεται από την γενετική, με την αποτύπωση του ανθρώπινου γονιδιώματος, την αποτύπωση δηλαδή της σειράς των 44.000 γονιδίων που απαρτίζουν το DNA του ανθρώπου. Η αποτύπωση του ανθρώπινου γονιδιώματος μάς δίνει σημαντικές πληροφορίες για:
- Κινδύνους από ασθένειες
Η αποτύπωση του ανθρώπινου γονιδιώματος (genome sequencing) δίνει πληροφορίες για τους κινδύνους και τις πιθανότητες εμφάνισης κληρονομικών ασθενειών όπως καρκίνος, καρδιολογικές παθήσεις, νευρολογικές παθήσεις και αυτοάνοσα νοσήματα.
- Φαρμακογενετική
Η φαρμακογενετική καθορίζει, πως το γενετικό προφίλ του ασθενούς ενδεχομένως επηρεάζει την ανταπόκριση του σε συγκεκριμένα φάρμακα. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής μπορεί να μάθει ποια φάρμακα λειτουργούν καλά σε αυτόν και ποια μπορεί να του προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες.
- Κληρονομικότητα
Ο ασθενής μπορεί να μάθει εάν είναι φορέας μιας γενετικής πάθησης και τις πιθανότητες που έχει να τη μεταφέρει στα παιδιά του.
- Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα
Ο ασθενής μπορεί να ενημερωθεί για τη γονιδιακή του κληρονομιά όσον αφορά στη διατροφή, στις βιταμίνες, στα σπορ, στη συμπεριφορά, στην εμφάνισή του καθώς και στις αισθητηριακές του αντιδράσεις.
Είναι σαφές λοιπόν ότι χρειάζεται διάλογος στην εξατομικευμένη πρόταση, στην επεξήγηση και στην αμοιβαία συμφωνία με τον ασθενή.
Οι προτεραιότητες είναι σαφείς. Σε έναν ασθενή με κολικό νεφρού, ο γιατρός καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα την συγκεκριμένη κρίση υγείας. Σε μία μέλλουσα μητέρα όμως η συζήτηση με τον γιατρό για τα γονίδια που θα μεταφέρει στα παιδιά της, για τα στάδια της εγκυμοσύνης της, για το τι πρέπει να προσέχει στη διατροφή και στο σώμα της, οι προτάσεις για βιβλία και ιστοσελίδες που θα την βοηθήσουν σε αυτή τη φάση της ζωής της, καθώς και οι συμβουλές για προϊόντα φροντίδας και διατροφής είναι μια πολύ ευχάριστη και εξαιρετικά χρήσιμη έκπληξη.
Η εξέλιξη λοιπόν της ιατρικής λοιπόν απαιτεί πλέον:
Να θεραπεύει όσο είναι δυνατόν…
Να ανακουφίζει πάντα…
Να συμβουλεύει κάθε φορά που πρέπει και κάθε φορά που ο ασθενής το χρειάζεται και το ζητά.
Της Ειρήνης Κοντοπούλου MD, MSc, Φυσιάτρου – Υγιεινολόγου, Sport Medicine – Acupuncture Specialist, European Board Certified
