Η αρθρίτιδα του ισχίου αποτελεί μία αναπηρική κατάσταση που προκαλεί πόνο και δυσκαμψία στην άρθρωση του ισχίου, υποβαθμίζοντας έτσι την ποιότητα ζωής αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι μπορεί μεν να είναι κοντά στην ηλικία των 60-75 ετών αλλά αρκετές φορές στην ηλικία 30-40 ετών δηλαδή στην πιο παραγωγική ηλικία.
Η πιο σημαντική ίσως επέμβαση η οποία βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών με αρθρίτιδα στο ισχίο είναι η αρθροπλαστική. Είναι η μέθοδος όπου η κεφαλή του μηριαίου οστού η οποία έχει υποστεί φθορά και η αντίστοιχη υποδοχή της πυέλου (κοτύλη) αντικαθίστανται με εμφυτεύματα τα οποία εξασφαλίζουν καλή λειτουργία της άρθρωσης χωρίς πόνο. Στις ημέρες μας υπάρχει μεγάλη φιλολογία γύρω από τεχνικές που ολοένα και περισσότερο συμβάλλουν στο να αποκαταστήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα την προβληματική από την αρθρίτιδα άρθρωση του ισχίου. Ένα άλλο μεγάλο θέμα στη σηµερινή εποχή, είναι η γήρανση του πληθυσµού, κατά την οποία όχι μόνο έχουμε ασθενείς σε μεγάλες ηλικίες αλλά και οι οποίοι έχουν υψηλές απαιτήσεις για την ποιότητα αυτής της ζωής. Δηλαδή ολοένα και περισσότεροι ασθενείς και σε μεγάλη ηλικία π.χ. 80 ετών και άνω έχουν σημαντική δραστηριότητα, π.χ. συμμετέχουν σε χορευτικούς συλλόγους, κάνουν πεζοπορία, ποδηλασία και άλλες πολλές δραστηριότητες. Από την άλλη και οι νέοι ασθενείς (διαθέτουμε πολλούς ασθενείς ηλικίας κάτω των 40 ετών που χρειάστηκε για διαφόρους λόγους να πραγματοποιήσουν ολική αρθροπλαστική ισχίου), έχουν απαιτήσεις για άμεση επάνοδο στην εργασία τους, για συμμετοχή σε όλων των ειδών αθλητικές δραστηριότητες (πχ ορειβασία, θαλάσσιο σκί, kitesurf, κλπ) και γενικώς δεν αισθάνονται καλά όταν έχουν περιορισμό στη δραστηριότητά τους. Με απλά λόγια, απαιτείται πλέον όχι μία απλή αρθροπλαστική, αλλά η αρθροπλαστική που θα λειτουργεί άριστα, και θα ομοιάζει ολοένα και περισσότερο με το φυσιολογικό ισχίο.
Αυτό που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα είναι μία τεχνική που προσφάτως αναπτύχθηκε σε κέντρο της Μεγάλης Βρετανίας στο Exeter. Υπενθυμίζουμε ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα η αρθροπλαστική του ισχίου τύπου Exeter (από το Exeter της Μ. Βρετανίας), της οποίας η αντοχή στο χρόνο αγγίζει τα … σαράντα χρόνια! Ειδικότερα στη διεθνή επιστηµονική βιβλιογραφία µελετήθηκε η επιβίωση της µηριαίας πρόθεσης, δηλαδή το διάστηµα από την εγχείρηση που το εµφύτευµα λειτουργεί άψογα, και µετρήθηκε έπειτα από πόσα χρόνια η πρόθεση αυτή (εµφύτευµα) «χαλαρώνει» και φυσικά απαιτείται επανεγχείρηση. Η συγκεκριµένη ανάλυση επιβίωσης (µε τη χαλάρωση του εµφυτεύµατος να θεωρείται σηµείο αποτυχίας) απέδειξε ότι στα 33 χρόνια µετά την εµφύτευση η επιβίωση είναι 91%. Αυτό σηµαίνει ότι το 91% των χειρουργηµένων ασθενών στα 33 έτη µετά την αρχική επέµβαση έχει µηριαία πρόθεση που λειτουργεί άριστα. Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι μόνο αυτή η πρόθεση μπορεί να έχει άριστα αποτελέσματα, απλώς ότι αυτή η πρόθεση το έχει αποδείξει.
Τι προστέθηκε λοιπόν σε αυτή την «άριστη τεχνική και εμφύτευμα»;
Η καινοτομία ουσιαστικά βασίζεται σε τροποποίηση της χειρουργικής τεχνικής και της προσπέλασης που κλασικά διενεργούνταν στο παρελθόν. Μέχρι σήμερα, ο χειρουργός διατέμνει τα μαλακά μόρια προκειμένου να .. «φθάσει» στην άρθρωση του ισχίου, και μετεγχειρητικώς χρειάζεται αρκετούς μήνες ο ασθενής για να μην γίνει κίνηση που θα μπορούσε να …εξαρθρώσει το ισχίο (να το «βγάλει» από τη θέση του). Για τον λόγο αυτό οι ασθενείς αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, κάθονται σε υψηλές καρέκλες, σηκώνουν το κρεβάτι τους , δεν σκύβουν , χρησιμοποιούν ανυψωτικό τουαλέτας, δεν βάζουν τις κάλτσες τους. Με την καινοτομία που έγινε στο Exeter, o χειρουργός «πηγαίνει από άλλο δρόμο» με αποτέλεσμα να μην «κόβει» καθόλου τα μαλακά μόρια που είναι υπεύθυνα για την σταθερότητα του ισχίου. Αυτό φυσικά γίνεται με κατάλληλη εκπαίδευση και νέα εργαλεία, που του επιτρέπουν να έχει επαρκή ορατότητα και να τοποθετεί την καινούργια πρόθεση με απόλυτη ακρίβεια στην πραγματική της θέση, ασχέτως αν χρησιμοποιεί ρομπότ, ή απλό σύστημα ψηφιακής υποβοήθησης ή και απλώς με την εμπειρία του. Αυτό λένε και τα αρχικά της λέξης S.P.A.I.R.E (spare piriformis and internus, repairexternus), δηλαδή ουσιαστικά υπαγορεύουν να μη γίνει διατομή στους βασικούς δύο τένοντες που προφυλάσσουν την κινητικότητα του ισχίου και να συρραφεί ο τρίτος τένοντας ο οποίος όμως δεν έχει σχέση με την σταθερότητα του ισχίου.
Τα αποτελέσματα, όπως ήδη φαίνονται με τα πρώτα περιστατικά στο κέντρο μας, όσο και αυτά που βλέπουμε στην πρώιμη βιβλιογραφία είναι θεαματικά: Οι ασθενείς σηκώνονται την ημέρα του χειρουργείου και περπατούν, δεν χρειάζονται βοηθήματα όπως ανυψωτικό τουαλέτας, δεν χρειάζονται προσοχή και ανύψωση του κρεβατιού τους, δεν έχουν περιορισμούς στις κινήσεις π.χ βάζουν κάλτσες, σκύβουν. Για τους νεαρότερους, δεν υπάρχει περιορισμός στη σεξουαλική δραστηριότητα με ό, τι σημαίνει αυτό για την ψυχολογία τους, επίσης φυσιολογικό βάδισμα άμεσα μετά το χειρουργείο.
Επιπροσθέτως ανεμπόδιστη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες που άλλοτε θεωρούταν ασύμβατες με την αρθροπλαστική του ισχίου. Φυσικά δεν είναι μόνο η προσπέλαση και όλα τα περιστατικά πρέπει να εξατομικεύονται. Τονίζουμε πάλι ότι και αυτή την τροποποίηση πρέπει να την εφαρμόζουν ιατροί που είναι απολύτως εξειδικευμένοι στην χειρουργική του ισχίου και με εξειδίκευσή σοβαρή όχι με σεμινάρια μερικών ημερών.
Του Ορθοπαιδικού Χειρουργού Σπύρου ∆αρµανή, Μ.Sc., Ph.D
Photo by iStock/Getty Images/Ideal Images
