Ούτε ένα, ούτε δύο, τα Ζαγοροχώρια είναι 46 παραδοσιακά γραφικά χωριουδάκια, χτισμένα αμφιθεατρικά στην ορεινή περιοχή της Τύμφης, της Πίνδου και του Μιτσικελίου, που παρέχουν μία μοναδικής εμπειρίας απόδραση στη φύση. Είναι αλήθεια ότι είμαι παιδί της θάλασσας και δύσκολα θα κάνω συχνές αποδράσεις στα βουνά. Θεωρώ όμως αυτό που ζει κανείς στην απόδραση στα Ζαγοροχώρια είναι κάτι που δύσκολα μπορεί να περιγραφεί με λέξεις!
Το Ζαγόρι χωρίζεται σε Δυτικό, Κεντρικό και Ανατολικό. Χρειάζεσαι μέρες για να γυρίσεις ένα – ένα χωριουδάκι και να δεις προσεκτικά τα αξιοθέατά του. Το σίγουρο είναι ότι τις μέρες που θα αποφασίσεις να μείνεις, θα περάσεις μαγικά δίπλα στη φύση.
Ζαγόρι. Η λέξη στα σλάβικα σημαίνει «πέρα από τα βουνά». Τα χωριά που θα συναντήσεις θα σου μείνουν αξέχαστα, ακόμη κι αν είσαι από εκείνους που δεν αγαπούν τις δραστηριότητες στη φύση.
Στο Κεντρικό Ζαγόρι θα συναντήσεις το Δίκορφο που είναι ιδανικό για θρησκευτικό τουρισμό και βρίσκεται στην βορινή πλευρά του όρους Μιτσικέλι. Μέσα σε έλατα, βελανιδιές και οξιές, θα σε κάνει να χαθείς στα αρώματα της φύσης και να δεις τις πιο ωραίες εκκλησίες που διασώζονται μέχρι σήμερα. Η εκκλησία του Αγίου Μηνά το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη και το μοναστήρι της Στούπαινας, είναι από τις εκκλησίες που πρέπει να επισκεφθείς. Το Καπέσοβο, χτισμένο σε υψόμετρο 1.100 μέτρων σε περιμένει για να δεις από κοντά την μοναδική ζαγορίσια αρχιτεκτονική, ενώ υπήρξε η γενέτειρα σπουδαίων αγιογράφων και σημαντικών προσωπικοτήτων.
Αν είσαι λάτρης της φύσης εκεί μπορείς να κάνεις πολλές δραστηριότητες. Να κάνεις ανάβαση στην κορυφή της Τύμφης και την αλπική Δρακόλιμνη ενώ μπορείς να περπατήσεις στις όχθες του ποταμού Βοϊδομάτη και να κάνεις ράφτινγκ ή καγιάκ.
Σε υψόμετρο 1.340 μέτρων θα συναντήσεις το Βραδέτο που είναι φημισμένο για την σκάλα του η οποία κατασκευάστηκε από ντόπιους τεχνίτες. Στο ψηλότερο σημείο του χωριού θα δεις και την εκκλησία της Γέννησης της Παναγίας, πετρόχτιστη, κτίσμα του 1799.
Στα 1.080 μέτρα, το Τσεπέλοβο, το αγαπημένο μου χωριό, θεωρείται το αρχοντικό κεφαλοχώρι. Η παραδοσιακή του λίθινη αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με την άγρια φύση το κάνει μοναδικό στον επισκέπτη που το επισκέπτεται για πρώτη φορά.
Λίγα μέτρα πιο κάτω, οι Ασπράγγελοι, γνωστό ως το μαρτυρικό χωριό, σε περιμένουν για ένα ταξίδι στην ιστορία. Περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά βρίσκεται και το χαρακτηριστικό Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας, ελάχιστος φόρος τιμής στις Ζαγορίσιες που βοήθησαν τα στρατεύματα το χειμώνα του 40.
Αν θέλεις χρώματα και λουλούδια, οι Κήποι είναι το κατάλληλο χωριό για σένα. Σε υψόμετρο 750 μέτρων, πήραν το όνομά τους από τους κήπους με τα οπωροφόρα και τα λουλούδια που στόλιζαν τις αυλές των παραδοσιακών σπιτιών.
Εκεί μπορείς να επισκεφθείς το Λαογραφικό Μουσείου του Αγάπιου Τόλη ενώ μην παραλείψεις να δεις από κοντά το Γεφύρι του Κόκκορη. Ο πιο παραδοσιακός οικισμός του Ζαγορίου είναι η Ελάτη. Από το όνομά της καταλαβαίνεις ότι στην περιοχή υπάρχουν πολλά έλατα! Τι καλύτερο λοιπόν να βρίσκεσαι μέσα στη φύση είτε επιλέξεις να πας το χειμώνα είτε το καλοκαίρι. Μία βόλτα στο χωριό θα σε συνεπάρει ενώ ένα κεντρικό πλακόστρωτο καλντερίμι θα σε οδηγήσει στη λιλιπούτεια πλατεία του με τη μοναδική θέα στα βουνά της Τύμφης.
Η Ήπειρος φημίζεται για τα αρχοντικά της. Τα ωραιότερα όμως θα τα συναντήσεις στο Δίλοφο. Εκεί βρίσκεται και το ψηλότερο (Αρχοντικό Μακρόπουλου-Λουμίδη) ύψους 13.5 μέτρων. Λόγω του ότι είναι διατηρητέος οικισμός επιτρέπονται μόνο αναστηλώσεις και ανακατασκευές παλαιών οικισμών.
Από τα χωριά του κεντρικού Ζαγορίου που αξίζεις να κάνεις τη βόλτα σου είναι η Βίτσα, το χωριό με το απαράμιλλο φυσικό κάλλος, το Μονοδένδρι με την φημισμένη μονή της Αγίας Παρασκευής, τα Άνω και Κάτω Πεδινά, η πατρίδα ανθρώπων του πνεύματος και εθνικών ευεργετών αλλά και ο Ελαφότοπος. Τα υπόλοιπα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου είναι το Κουκούλι, οι Νεγάδες, το Σκαμνέλι, οι Φραγγάδες, το Διπόταμο, το Ηλιοχώρι, ο Καλουτάς, η Λάιστα, η Λεπτοκαρυά, ο Μανασσής και το Βρυσοχώρι.
Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο. Τα πιο δημοφιλή χωριά στην σκιά της Αστράκας είναι χτισμένα σε υψόμετρο 960 μέτρων σε περιμένουν για μίνι αποδράσεις κάθε στιγμή του έτους! Βρίσκονται στο Δυτικό Ζαγόρι και χαρακτηρίζονται από λιθόστρωτα καλντερίμια και παραμυθένιους ξενώνες. Τα δύο χωριά ενώνονται με τις Κολυμπήθρες ή Οβίρες, ένα σπάνιο φαινόμενο με μικρές φυσικές πισίνες! Από τα πιο διάσημα χωριά είναι ο Βίκος. Το φαράγγι του Βίκου είναι ένας αγαπημένους προορισμός για όσους κυνηγούν την περιπέτεια και την πεζοπορία. Αποτελεί τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου κι έχει μήκος 12 χιλιόμετρα, ενώ το βάθος του σε κάποια σημεία ξεπερνά τα 1.000 μέτρα.
Εξερευνώντας το Δυτικό Ζαγόρι θα συναντήσεις το κύριο κεφαλοχώρι, την Αρίστη στην οποία εντοπίστηκαν ευρήματα της παλαιολιθικής περιόδου. Τα υπόλοιπα χωριά του Δυτικού Ζαγορίου είναι ο Άγιος Μηνάς και το Μεσοβούνι.
Στο Ανατολικό Ζαγόρι, θα ενθουσιαστείς με το Τρίστενο, το χωριό με τον πέτρινο νερόμυλο που είναι χτισμένο στα 940 μέτρα. Το χωριό της πέστροφας, είναι το Γρεβενίτι όπου εκεί θα συναντήσεις τοπία απαράμιλλης ομορφιάς. Μετά το χωριό προς την κατεύθυνσης της Βοβούσας, θα δεις μπροστά σου το ρέμα της Ζουρίκας. Στο χωριό Δόλιανη, θα δεις τα ωραιότερα γεφύρια μιας και φημίζεται γι’ αυτά ενώ το ενδιαφέρον σου θα στραφεί κάνοντας βόλτα στα σπίτια ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής.
Η Βοβούσα από την άλλη είναι το χωριό των ξυλοκόπων. Οι ντόπιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι λόγω της «βοής των νερών» ονομάστηκε έτσι. Τα υπόλοιπα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου είναι ο Ανθρακίτης, το Δεμάτι, το Ελατοχώρι, η Ιτέα, το Καβαλλάρι, οι Καρυές, ο Καστανώνας, το Μακρίνο, οι Μηλιωτάδες, η Πέτρα και το Φλαμπουράρι.
Το σίγουρο είναι ότι όποια εποχή του χρόνου επισκεφθείς τα Ζαγοροχώρια το τοπίο θα σε μαγέψει και θα αποτελέσει από τα αγαπημένα σου ταξίδια.
Σε όποιο χωριό κι αν βρεθείτε υπάρχουν υπέροχες ταβέρνες που σερβίρουν εξαιρετικές πίτες (τυρόπιτα, σπανακόπιτα αλλά και μανιταρόπιτα), σούπες , ντόπια κρέατα συνοδευόμενα κυρίως από χειροποίητα ζυμαρικά.
Της Μαρκέλλα Φέσσα – Σαράϊχα
Travelgirl.gr
Φωτογραφίες: iStock/Getty Images/Ideal Images, Δημήτρης Τσίγκας