Σε μία εποχή που οι γυναίκες αποκτούν μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική φωνή, που ο σεβασμός δεν είναι προαπαιτούμενο λόγω φύλου αλλά λόγω αξίας, είναι πολύ σημαντικά τα «μαθήματα ζωής» από μία γυναίκα που πάτησε γερά στα πόδια της και έφτιαξε τη ζωή της όπως ήθελε.
Νιώσατε ποτέ ότι ως γυναίκα παλεύετε πολλαπλά για να δείξετε την αξία σας;
Δεν αισθάνθηκα ποτέ ιδιαίτερα καταπιεσμένη ως γυναίκα. Μάλλον το αντίθετο μου συνέβαινε: αισθανόμουν ισχυρή και πολύ υπερήφανη για το φύλο μου. Άλλωστε την όποια αξία μου σε όλη μου την ζωή προσπάθησα να «εκμεταλλεύομαι» για να εκτελώ καλύτερα τα καθήκοντά μου. Η προσπάθεια αυτή ήταν συχνά πραγματικά «σκληρή», όχι όμως επειδή ήμουν γυναίκα, αλλά διότι ήταν πολύ «σκληρό» το αντικείμενο.
Ως νομικός αποφασίσατε να ειδικευτείτε στο Ποινικό Δίκαιο, γίνατε Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Ποινικού Δικαίου. Πώς σας αντιμετώπισαν οι άνδρες συνάδελφοί σας;
Στις επιστημονικές και επαγγελματικές μου επιδιώξεις (Πανεπιστήμιο, δικηγορία, πολιτική) είχα κυρίως άνδρες ανταγωνιστές. Ποτέ δεν κατόρθωσαν να με πολεμήσουν αθέμιτα λόγω φύλου, αλλά μόνο με τους συνήθεις θεμιτούς (ή και αθέμιτους) όρους του ανταγωνισμού, που ισχύουν για όλους.
Από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους έφθασε το 2004 για να είστε εσείς η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής και παράλληλα είστε και η Πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών. Πόσο σπουδαία είναι η αναγνώριση του έργου σας και η κατάκτηση των συγκεκριμένων θέσεων;
Οι «πρωτιές», όπως λέτε, στην σκληρή Προεδρία της Βουλής και πρόσφατα στην ασύγκριτα πιο ήπια Προεδρία της Ακαδημίας Αθηνών με ικανοποίησαν βαθύτατα, διότι δικαίωσαν τον μόχθο και την επιμονή μου, να διαθέτω όλες μου τις ικανότητες και να προσφέρω τον καλύτερο εαυτό μου για την επιτυχία του όποιου υψηλού έργου μου ανατέθηκε.
Λένε ότι οι γυναίκες είναι νοικοκυρές και όπου κι αν εμπλακούν θα δημιουργήσουν έναν πιο οργανωμένο και λειτουργικό χώρο. Στην πολιτική όμως οι γυναίκες είναι λίγες. Πιστεύετε ότι δεν το τολμούν ή οι πολλαπλοί ρόλοι τους λειτουργούν ως τροχοπέδη;
Δεν είμαι ευτυχής για το ότι δεν έχουν καταλάβει την θέση του Προέδρου της Βουλής περισσότερες γυναίκες. Προσδοκία και χαρά μου, πέραν όλων των άλλων, ήταν τότε και η αίσθηση, ότι με την ανάδειξή μου ανοίγει ο δρόμος για τις γυναίκες. Ο ανταγωνισμός στην πολιτική είναι όμως και για τα δύο φύλα πολύ σκληρός, αλλά απέναντι στις γυναίκες είναι και άνισος. Οι πολλαπλοί ρόλοι που αναλαμβάνουν εκ των πραγμάτων οι γυναίκες –ρόλοι που κατά κανόνα την βαρύνουν προσωπικά και δεν μετακυλίονται εύκολα σε άλλους– είναι δυσβάστακτοι. Χρειάζονται διέξοδοι προς την κατεύθυνση της συμβιβαστικής διαχείρισης των υποχρεώσεων, πράγμα καθόλου εύκολο στην σύγχρονη ανελαστικά ανταγωνιστική κοινωνία. Και επειδή ο λόγος περί ανταγωνισμού δεν πρέπει να λησμονούμε και την μεγάλη αριθμητική δυσαναλογία μεταξύ πολλαπλάσιων ανδρών έναντι των γυναικών στην πολιτική. Όσο για την Ακαδημία οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: είμαστε ελάχιστες οι γυναίκες Ακαδημαϊκοί έναντι 40 και πλέον ανδρών! Πιστεύω και εύχομαι γρήγορα να έρθει η σειρά άλλης συναδέλφου μου για την Προεδρία της Ακαδημίας.
Ποια συμβουλή θα δίνατε σε κάποια που θέλει να ασχοληθεί ουσιαστικά με την Πολιτική;
Μια γυναίκα που θέλει να διακριθεί στην πολιτική πρέπει να πιστέψει βαθιά μέσα της ότι δεν μπορεί να αναδειχθεί με πυροτεχνήματα και τεχνάσματα, αλλά μόνο με τη δημιουργία ενός σοβαρού προφίλ. Να ξέρει δηλ. πρώτ’ απ’ όλα τί είδους πολιτική θα ακολουθήσει και σε ποιους τομείς θα στρέψει το ενδιαφέρον της. Με άλλα λόγια να είναι «μελετημένη», διότι είμαι πεπεισμένη ότι αυτό αναζητούν οι ψηφοφόροι και σε μια γυναίκα.
Πώς βλέπετε τις σημερινές γυναίκες που ασχολούνται με την πολιτική και έχουν θέση στη Βουλή; Είναι ενεργές σε νευραλγικούς τομείς; Γιατί οι δυνατές γυναικείες φωνές μέσα στη Βουλή είναι μετρημένες.
Χαίρομαι με τις γυναικείες φωνές που ακούγονται σήμερα στην Βουλή, έστω και αν είναι μετρημένες. Σημασία έχει η ποιότητα και όχι ο αριθμός: είναι σοβαρές αλλά και μαχητικές όσο ταιριάζει να είναι. Και πάντως έχουν ενστερνισθεί το ότι με φωνασκίες δεν επιτυγχάνεται κανένας στόχος. Ας αφήσουν αυτό το φαιδρό σπορ στους άνδρες!
Τι σας λείπει περισσότερο από τα χρόνια που ασχοληθήκατε ενεργά με τα κοινά;
Τι μου λείπει σήμερα από την πολιτική που δεν ασκώ πια ενεργά; Μα μου λείπει εκείνο που πραγματικά με γοήτευσε στην πολιτική: η επαφή με το κοινό, με τους πολλούς, που ανεξέλεγκτα κατέφευγαν σε μένα και μου εμπιστεύονταν τις σκέψεις και τις επιθυμίες τους. Χωρίς την πολιτική το περιβάλλον μου τώρα έγινε σε ποικιλία φτωχότερο και θα έλεγα… μονότονο!
Τι δεν ξέρουμε για την Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη;
Εδώ τελειώνω, διότι νομίζω ότι δεν έχω κάτι να σας αποκαλύψω που δεν το γνωρίζετε. Με 28 χρόνια συνεχούς πολιτικής και κοινοβουλευτικής δράσης, πάμπολλες συνεντεύξεις και αμέτρητες επαφές με κοινό δεν νομίζω ότι έμεινε κάτι που δεν το ξέρετε. Μόνο θερμές ευχαριστίες μου απομένει να σας πω για την ωραία αυτή συνέντευξη, που μου θύμισε μια μοναδική περίοδο της ζωής μου.
